Wat een raar dilemma. Natuurlijk de patiënt. Altijd! ICT is slechts ondersteunend. Toch? Als je ergens op zou willen bezuinigen in een ziekenhuis (of zorginstelling) dan is het op ICT. En andersom, als er al ergens geld overblijft dan gaat dat naar de patiënt. Toch? Of toch niet?
Recent, net voor Corona in Nederland in Nederland kwam, verscheen het rapport van Dijsselbloem e.a. van de Onderzoeksraad voor Veiligheid naar Patiëntveiligheid bij ICT uitval in ziekenhuizen. Aanleiding waren een aantal ‘ICT- calamiteiten’ bij verschillende ziekenhuizen.
De afgelopen decennia is de ziekenhuiszorg in hoog tempo gedigitaliseerd. En dit gaat verder dan het welbekende Elektronisch Patiënten Dossier (EPD). Denk maar eens aan foto’s van radiologie die koppelen aan een EPD. Meetapparatuur die gegevens geautomatiseerd opslaat en koppelt aan diagnostische systemen in het lab. Maaltijden, afgestemd op de patiënt, die worden bereid door de keuken. Als je zo eens door een ziekenhuis wandelt dan staat het eigenlijk bol van apparatuur, computers en software, alles is aan elkaar gekoppeld.
Ziekenhuizen besteden steeds meer uit. Cloud technologie, hybride omgevingen, multicloud omgevingen zijn natuurlijk ook in de zorg bekende termen en dat beperkt zich al lang niet meer tot slechts de kantooromgeving of secondaire processen zoals HR of Finance.
Waar de balans ligt tussen geld besteden aan patiënt versus ICT weet ik niet, dat ligt natuurlijk zeer genuanceerd. Het rapport maakt in ieder geval duidelijk dat ziekenhuisdirecties veel meer tijd en geld moeten gaan besteden aan ICT. Het is een noodzakelijke randvoorwaarde geworden voor de patiënt veiligheid.
Wat mij betreft begint elke zorgdirecteur met het nemen van in ieder geval 2 maatregelen:
1 Creëer overzicht en inzicht. Weet wat je aan ICT in huis hebt, welke zorgprocessen welke ICT-hulpmiddelen gebruiken, hoe systemen gekoppeld zijn, welke software door welke ICT-infrastructuur wordt ondersteund en welke leveranciers betrokken zijn. ICT-architectuur is bij uitstek een instrument om dit inzicht te verschaffen. Het inzicht helpt om in geval van een calamiteit in de ICT-omgeving snel boven tafel te krijgen welke zorgprocessen geraakt worden.
2 Bewaak en borg de continuïteit van de zorgprocessen. Het instrument business continuity management helpt om bij de meest kritieke processen de risico’s te duiden en maatregelen te nemen zodat deze zorgprocessen bij een eventuele ICT-calamiteit tóch door kunnen gaan.
Patiënt of ICT? In een modern ziekenhuis kan de een niet meer zonder de ander en zijn ze vervlochten. Uiteraard gaat in deze tijd alle aandacht uit naar de patiënt. En dat is goed maar niet altijd vanzelfsprekend. Een recente DDOS aanval, ransom ware aanvallen, specifiek gericht op ziekenhuizen tonen aan dat ICT en zorg onlosmakelijk zijn verbonden. Hoe walgelijk de daad ook is van deze misdadigers, het is onderdeel van de realiteit. De genoemde adviezen van Dijsselbloem en de maatregelen in deze blog betekenen werk aan de winkel!