Met het Rijksbrede Cloudbeleid 2022 is er onder voorwaarden toestemming gegeven voor het gebruik van de publieke cloud voor de Rijksoverheid. Het Cloudbeleid geeft departementen en andere organisaties binnen het Rijk handvatten voor het gebruik van (publieke) clouddiensten. Waarom zou je dan óók nog een cloudstrategie moeten hebben? In deze blog leggen we dat uit!
Het Cloudbeleid schrijft onder andere voor dat alle departementen hun eigen cloudbeleid en -strategie moeten formuleren. Het opstellen van een goede, en vooral voor de organisatie bruikbare, cloudstrategie is makkelijker gezegd dan gedaan. In de praktijk blijkt het opstellen van een cloudstrategie toch een hele uitdaging! Een eerste cruciale vraag is namelijk: waarom wil de organisatie naar de cloud en wat voor soort clouddiensten gaat de organisatie dan waarvoor gebruiken?
Dit is precies een vraag waar het Rijksbrede Cloudbeleid geen concrete handvatten voor biedt. In feite hebben overheidsorganisaties met het nieuwe cloudbeleid een vangrail in de vorm van beleidskaders voor de snelweg ‘cloud’ gekregen, maar geen borden met routeaanduidingen voor de bestemming en al helemaal niet wat de bestemming zou moeten zijn. Dit laatste vraagt een cloudstrategie die de organisatie helpt, binnen de kaders van het Rijksbrede Cloudbeleid, een antwoord te geven op de waarom, wat en wanneer vraag.
Naast deze kaders spelen andere aandachtspunten, zoals hieronder in de figuur weergegeven, echter ook een rol in het vormgeven van de cloudstrategie: de waarde voor de organisatie, cloud capabilities, overige kaders, randvoorwaarden en op de markt beschikbare clouddiensten. Ook deze aspecten moeten een rol krijgen in de cloudstrategie.
Figuur 1: Overzicht aandachtsgebieden bij het opstellen van een cloudstrategie
Het creëren van toegevoegde waarde voor de gebruikersorganisatie is HET startpunt voor een cloudstrategie. Een voorbeeld hiervan is: in staat te zijn een ongeplande grote piek in digitale aangiftes te kunnen verwerken. Als, zoals in dit voorbeeld, een hoge mate van (automatische) schaalbaarheid belangrijk is dan heeft een clouddienst op basis van een publieke native cloudoplossing in de vorm van een platform as a service (PaaS) voor deze toepassing de voorkeur boven een private cloudoplossing.
Met andere woorden het voor een gebruikssituatie gekozen type cloudoplossing (wat) bepaalt de capabilities die bijdragen aan de te creëren toegevoegde waarde (waarom). Een cloudstrategie geeft hier, binnen de kaders van het Rijksbrede cloudbeleid, met sturende uitspraken richting aan. Daarmee geeft het de benodigde routeaanduidingen voor het gebruik van cloudtoepassingen. Naast het Rijksbrede Cloudbeleid gelden, zoals weergegeven in bovenstaande afbeelding, ook andere kaders en randvoorwaarden zoals een intern ICT-beleid en de volwassenheid van organisatiecompetenties.
Er kan ook sprake zijn van een technologie-push vanuit de leverancier. Wanneer bepaalde applicaties alleen nog maar als SaaS worden aangeboden, dan is er geen andere keus. Voorbeelden hiervan zijn Microsoft 365 en Salesforce. Waarbij leveranciers het onaantrekkelijk, of zelfs onmogelijk, maken voor organisaties om de on-premise variant te kiezen. Desalniettemin moet, ook als er sprake is van een technologie-push, dit worden beschreven in de cloudstrategie.
De cloudstrategie geeft dus richting aan hoe de organisatie cloud kan en gaat inzetten en hoe dit in lijn ligt met de strategische (organisatie-)doelen. Een cloudstrategie is geen gedetailleerd (technisch) plan van hoe u de cloud gaat inzetten. Dit laatste moet terug te vinden zijn in de meer specifieke migratie-/implementatieplannen. Het is daarnaast belangrijk te onderkennen dat een cloudstrategie niet hetzelfde is als een IT-strategie. Deze laatste heeft een breder karakter (niet alleen cloud maar andere IT-domeinen).
Het eerste substantiële gebruik van cloud is vaak de aanleiding voor het opstellen van een cloudstrategie. Echter dit raakt meteen ook een punt dat soms wordt nagelaten bij een cloudstrategie, namelijk het onderhouden ervan. De omgeving van de organisatie, de strategie en ook de organisaties zelf veranderen regelmatig (en steeds sneller). Een cloudstrategie is daarom niet iets eenmaligs maar een levend product dat regelmatig geëvalueerd wordt en indien nodig aangepast.
Al met al, een cloudstrategie is een essentiële aanvulling op het Rijksbrede Cloudbeleid. Wacht daarom niet langer en start nu met het vormgeven van uw weg naar de cloud, door te starten met het opstellen van een cloudstrategie. Heeft u hierbij hulp nodig en wilt u hier met ons verder over praten? Neem contact op met daan.vanhorssen@vka.nl of Jelle.wissenburgh@vka.nl