Een digitale businessstrategie (DBS) vormt een belangrijk onderdeel van of aanvulling op de businessstrategie van een organisatie. De DBS biedt een stip op de horizon en een aanpak om met de juiste digitale middelen de producten en diensten van uw organisatie te leveren. Kent uw organisatie een digitale businessstrategie? Wanneer was de laatste keer dat u deze heeft herijkt? Hoever kijkt u vooruit? De ontwikkelingen in de informatievoorziening gaan snel: technisch, maatschappelijk, juridisch. Als alles snel verandert, is het opstellen van een meerjaren DBS dan wel zinvol? Ik vind van wel en ga uitleggen waarom.
Eerder dit jaar las ik het boek ‘Einde van Strategie!?’ van A.P. de Man c.s. In het boek behandelen de auteurs het nut, de noodzaak en de aanpak van het opstellen van een meerjaren (business)strategie in tijden waarin verandering de enige constante is. Een mooie vraag waarbij de auteurs een afgewogen oordeel vellen en ik een drietal noties uithaal: in veranderlijke tijden is het nodig om ver vooruit te kijken om onderliggende trends in de maatschappij te begrijpen en deze onderdeel te maken van het doel (de zingeving) en de strategische thema’s van de organisatie. De businessstrategie zelf zal het karakter van een roadmap op hoofdlijnen krijgen anders dan een omvangrijk stuk proza. De auteurs adviseren om regelmatiger dan voorheen de businessstrategie bij te werken om recente ontwikkelingen en inzichten te verwerken. Met deze samenvatting in mijn eigen woorden ben ik niet compleet maar voor mij is dit wel de essentie.
De auteurs geven in het boek duidelijk aan dat de businessstrategie (over de markt waarin de organisatie actief is) een andere is dan de corporate strategie (in welke markt zou de organisatie actief moeten zijn) of een functionele strategie (die ingaat op een deel of bepaald facet van de organisatie). Toch maakt het me nieuwsgierig of een voorzichtige vertaling van de bovengenoemde drie inzichten naar een meerjaren digitale businessstrategie mogelijk is (een functionele strategie).
- IT Trends als onderdeel van zingeving
De ontwikkelingen in de IT-industrie gaan snel en zijn veelvormig. Cloud (technologie, businessmodellen en aan-/besturing), data en AI, quantum computing, blockchain, …de lijst is nog veel langer te maken. Industrieanalisten als Gartner doen hun best om met hype cycles en magic quadrants de ontwikkeling van de technologie en de toepassing ervan in de echte wereld in te schatten en aannemelijk te maken binnen een bepaalde tijdshorizon. Het scheiden van de hype en de praktische toepasbaarheid op grote schaal is altijd lastig, evenals het tempo inschatten waarmee een nieuwe technologie verspreidt.
Of technologische ontwikkelingen op dezelfde manier als maatschappelijke ontwikkelingen onderdeel zijn te maken van het doel van de organisatie lijkt mij minder voor de hand liggend. Uiteraard zal de leverancier de technologie de markt in pushen. Ook zullen er altijd innovators/ early adaptors zijn die de technologie snel omarmen en eveneens pushen en wellicht als doel op zich maken. Voor grootschalig gebruik en toepasbaarheid zal de benadering van veel organisaties toch vooral zijn gebaseerd op het uitgangspunt van ‘proven technology’, zoals bij de overheid.
Als gevolg hiervan zal IT-technologie minder vaak onderdeel uitmaken van het doel, de zingeving van een organisatie. Als strategisch thema is het echter zeer belangrijk gezien de grote impact van IT-technologie op de producten, diensten en bedrijfsprocessen van een organisatie en diens klanten, leveranciers en ketenpartners. Een actieve radar op technologische ontwikkelingen aan de horizon en bijvoorbeeld de inzet van innovatiepilots als onderdeel van de digitale businessstrategie is m.i. een must.
- Een roadmap op hoofdlijnen
In het verleden heb ik vaker mijn gedachten laten gaan over de IT-strategie of digitale businessstrategie. Daarin belichtte ik bijvoorbeeld het aansluiten van de DBS op de behoefte van ‘de business’ en de rol van de DBS als aanjager voor digitale transformatie en innovatie op basis van technologische ontwikkelingen. Om een DBS uitvoerbaar, begrijpelijk en communicabel maken vraagt het om een ‘light’ product zonder al te veel vaktaal. Principes, richtinggevende uitspraken (streefplaat) en een roadmap op hoofdlijnen vormen de basis die antwoord geeft op de vraag ‘wat we gaan doen?’ (of juist laten). De principes en richtinggevende uitspraken zijn bij uitstek geschikt voor het leggen van de relatie met het doel dat de organisatie voor ogen heeft met de inzet van IT-technologie en de verandering die het meebrengt voor medewerkers, klanten, leveranciers en samenwerkingspartners. Het portfolio van programma’s, projecten en activiteiten vormt uitvoering van en verdieping op de digitale businessstrategie. Deze werkwijze sluit aan op de observaties en conclusies uit het boek.
- Regelmatig bijwerken
De afgelopen jaren is de manier waarop informatiesystemen worden ontwikkeld en geïmplementeerd ingrijpend veranderd. CASE tools voor het generen van software, geautomatiseerd testen en het deliverymodel via de cloud stellen softwareleveranciers in staat vrijwel continu nieuwe functies beschikbaar te stellen. De wijze waarop dat gebeurt is iteratief, met veel input van klanten en doorlopend anticiperend op wijzigende behoefte dan wel wijzigende technologische mogelijkheden.
De agile manier van werken dringt in het IT-domein verder door dan alleen de uitvoering in agile teams. Met frameworks als SAFe raakt het iteratief werken ook aan definiëren van strategische thema’s, portfoliomanagement en het (lean) toekennen van budget. Hierbij geldt wellicht een omgekeerde redenering: veel organisaties zijn (bijna) volledig afhankelijk van IT. Dat geldt ook voor hun klanten, leveranciers en ketenpartners. De iteratieve werkwijze in het IT-domein voor het maken van plannen en het stellen van prioriteiten zal daardoor medebepalend zijn voor de werkwijze van het maken van plannen en stellen van prioriteiten in de business. Regelmatig bijwerken, bijvoorbeeld tweemaal per jaar, is dus zeker van toepassing op de digitale businessstrategie en mogelijk een drijvende kracht om dat ook voor de businessstrategie te doen.
Tenslotte
Ik begon deze blog met de vraagstelling Als alles snel verandert, is het opstellen van een meerjaren DBS dan wel zinvol? Wat mij betreft wel. Door ver vooruit te kijken en de trends te doorgronden. Deze geven in principes en richtinggevende uitspraken een stabiele vorm aan de stip op de horizon (streefplaat). Door uitvoering te geven aan de koers met een concrete roadmap van programma’s, projecten en activiteiten. Neem de DBS regelmatig onder de loep en werk deze bij op basis van de nieuwe inzichten.
Is uw organisatie toe aan een nieuwe of vernieuwde digitale businessstrategie en wilt u onze aanpak bespreken? Neem dan contact met mij op via ruud.boot@vka.nl of met Joost van Lier via joost.vanlier@vka.nl. We gaan graag met u in gesprek.