Op 23 januari 2017 schreef een collega de wijze woorden dat de Wet Open Overheid (WOO) nu al voorbereiding vergt. Idee was toen dat de wet in 2017 zou passeren in de Tweede en Eerste Kamer als opvolger van de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB). De WOO is op 5 oktober aangenomen door de Eerste Kamer en treedt naar verwachting 1 juni 2022 in werking. Doel van de wet is om iedereen wettelijk het recht te geven op toegang tot publieke informatie. De wet gaat gelden voor alle bestuursorganen (overheidsorganisaties, inclusief Eerste en Tweede Kamer). Leuk zo’n wet, maar bent u er al klaar voor?
De WOO
De wet gaat veel verder dan de WOB en gaat meer vragen van organisaties. Met een WOB-verzoek was een organisatie veelal weken of maanden bezig waarbij één of meerdere medewerkers handmatig mailtjes en documenten bij elkaar sprokkelden en vervolgens, al dan niet met algoritmes, moest controleren op privacygevoelige informatie en persoonlijke beleidsopvattingen. Nu wil de overheid toe naar een ‘druk-op-de-knop’ situatie en een actieve openbaarmaking van bestanden. Een stevige ambitie. Mijn stelling is dat overheden behoorlijk onderschatten wat er op hen af gaat komen en wat de impact van deze wet is.
Impact van de WOO is groot en niet te onderschatten!
De potentiele impact van de wet is immers groot: overheden moeten actief en transparant hun informatie gaan delen en openbaar maken. Dit betekent dat ze moeten weten welke informatie ze in huis hebben (dus geen kwijtgeraakte bonnetjes meer op ministeries), dat ze weten hoe ze deze informatie enigszins snel en efficiënt uit systemen kunnen halen en hiervoor processen hebben ingericht. Verder kunnen/moeten overheden dit aanleveren aan een nieuw te bouwen platform, genaamd PLOOI. Ook dient elke overheidsorganisatie een aanspreekpunt in te richten zodat mensen met gerichte vragen deze kunnen stellen aan een contactfunctionaris, een soort informatieloket.
Lastige vraagstukken met impact
Persoonlijk juich ik de doelen van de wet toe. Een transparante overheid, is immers (bijna) altijd goed. Maar gekoppeld aan de inwerkingtreding van deze wet komen vragen naar boven over de wet zelf, juridische vraagstukken waarbij de vraag is of bepaalde informatie wel openbaar moet zijn of mag worden, ICT-vraagstukken en organisatorische vraagstukken. Een veelkoppige uitdaging dus. Gelukkig heeft de overheid ook budget gealloceerd waarop aanspraak gemaakt kan worden om projecten op te starten die de WOO helpen ‘realiseren’.
Tot slot…
Het is zaak om snel van start te gaan met het bepalen van de impact van de WOO voor uw organisatie. Nieuw op te starten projecten kunnen rekening houden met deze impact van de WOO en nadenken over hoe het project bijdraagt aan de doelen van de WOO. Een uitgewerkte (domein)architectuur specifiek vanuit de invalshoek WOO zal hierbij zeker helpen. Handen uit de mouwen. Er is veel werk aan de winkel, want de WOO komt eraan. Vroeg of laat.
Ondanks dat de WOO behoorlijk nieuw is, heeft VKA al ervaringen opgedaan bij overheidsorganisaties om implicaties in beeld te brengen. Wilt u meer weten welke implicaties de WOO voor u met zich meebrengen? Neemt u dan contact op met Wilbert Enserink of Joost van Lier.