Initiatiefwet Internetstemmen – Taverne

Kamerlid Joost Taverne (VVD) is sinds zijn aantreden als lid van de Tweede Kamer een fervent voorstander van stemmen via het internet. Doordat sinds 1 januari 2010 de Experimentenwet Kiezen op Afstand is verlopen is er geen wettelijke basis om af te wijken van de Kieswet. Op 30 augustus 2012 lanceert hij daarom een eigen wetsvoorstel om dit te bespoedigen. Het wetsvoorstel is er op gericht om kiezers die in het buitenland wonen (heel precies: ‘De kiezer die op de dag van de stemming wegens zijn beroep, werkzaamheden of studie dan wel wegens het beroep, de werkzaamheden of de studie van zijn echtgenoot, geregistreerde partner, levensgezel of ouder, buiten Nederland verblijft Nederland’) de mogelijkheid te bieden te stemmen via internet. Daarnaast wil hij, zo blijkt uit de Memorie van Toelichting,  met het wetsvoorstel ook opnieuw stemcomputers in Nederland invoeren.

In de MvT geeft Taverne aan waarom hij de wet indient. Hij is er van overtuigt dat het leidt tot:

1. versnelling in het tellen van de stemmen
2. minder telfouten dan bij het handmatig tellen.
3. minder ongeldige stemmen doordat bij stemmen met potlood kiezers het stembiljet op onreglementaire wijze invullen.
4. een hogere opkomst binnen de doelgroep van kiezers die in het buitenland wonen doordat stemmen via internet makkelijker wordt.

In oktober 2012 brengt de Raad van State haar advies uit over het wetsvoorstel. In haar advies is de Raad van State zeer kritisch over het wetsvoorstel en de gegeven toelichting. Ze concludeert “dat in de toelichting een afweging tussen de verschillende waarborgen van het verkiezingsproces ontbreekt. Een dergelijke afweging is noodzakelijk voor een goede balans tussen deze waarborgen. Verder constateert de Afdeling dat, alhoewel het opschrift en de considerans van het wetsvoorstel ruimte laten om verschillende technieken toe te passen in het verkiezingsproces, uit de toelichting blijkt dat de initiatiefnemer beoogt de stemcomputer weer in te voeren. Aangezien daarbij voorbij wordt gegaan aan in het verleden en in andere landen gerezen problemen, adviseert de Afdeling deze herinvoering nader te bezien. Voorts merkt de Afdeling op dat er nog geen zicht is op de wijze waarop een voorziening voor internetstemmen uit het buitenland kan worden ingericht. Om die reden maakt het voorstel het mogelijk om bij lagere regelgeving op een groot aantal punten af te wijken van de Kieswet. Gelet op de hiërarchie van regelgeving en het bijzondere karakter van de Kieswet wijst de Afdeling een dergelijke afwijkingsbevoegdheid af. Met betrekking tot de registratie van kiezers in het buitenland wijst de Afdeling op een wetsvoorstel dat in de Tweede Kamer aanhangig is en reeds voorziet in een vergemakkelijking van de registratieprocedure. Ten slotte adviseert de Afdeling om de gemeenten en de Kiesraad bij de verdere behandeling van het initiatiefwetsvoorstel te betrekken.”

Naar aanleiding van deze kritiek staakt Taverne de verdere uitwerking van het initiatief wetsvoorstel en wordt het wetsvoorstel niet in stemming gebracht.

Later, in 2016, wordt alsnog een aangepaste versie van het wetsvoorstel in de Tweede Kamer behandeld. Zie ook dit artikel.